SİYAH LÂLE (Özet, tanıtım, inceleme) Yazar: Alexsandre Dumas Türkçesi: Onur Şen Yayınevi ve Basım Yılı: Antik Batı Klasikleri, Lacivert Yayıncılık, İstanbul 2007 Sayfa Sayısı: 240 “ Bazen bir insan ‘çok mutluyum’ diyemeyecek kadar çok acı çekmiş olabilir.” Alexsandre Dumas’nın Antik Batı Klasikleri’nden çıkan Siyah Lale’sini yıllar sonra tekrar okumaya karar verdim. Bu kararımda İskender Pala’nın […]
Metinlerin Sınıflandırılması Metinler, cümlelerin bir araya gelerek oluşturduğu anlatma ve iletişim araçlarıdır. “Metinlerin sınıflandırılması”, yazıldıkları amaçlara, hedef kitlelere, anlatım biçimlerine ve gerçeklikle olan ilişkilerine göre yapılabilmektedir. En yaygın ve geçerli olan Metinlerin sınıflandırılması: öğretici metinler ve sanat metinleri olarak iki ana kategoriye ayırmaktadır. Bir metin, kendi bağlamında her detayı kapsamaz; aslında, her metin, daha geniş […]
Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler (Kıstaslar) Nelerdir Sosyal hayattaki gelişmeler ve değişimler, edebiyatı derinden etkileyen önemli bir faktördür. Öncelikle “edebiyat nedir” sorusunu yanıtlamalıyız: Bir toplumun yaşam biçiminin, düşüncelerinin ve duygularının yazıya ya da söze dökülmüş halidir. Türkler, tarih boyunca farklı coğrafyalarda varlık göstermiş ve çeşitli dil ve kültürlerle etkileşimde bulunmuştur. Bu etkileşimler, Türk dili ve […]
Biçimbirim (Biçim Birimi – Morfem) Nedir Biçimbirim, yapı ve ses özellikleri bakımından daha küçük parçalara bölünemeyen, anlamlı veya işlevsel daha küçük dil birimlerini ifade eder. Bu dil bilgisi terimi, genellikle biçim bilgisinin odak noktasını oluşturur ve Batı dillerinde “morfem” olarak adlandırılır, Türkçe kaynaklarda da benzer şekilde kullanılır. Bu tanıma göre, tek başına anlamlı veya işlevsel […]
Nutuk (Söylev) Nedir Nutuk veya söylev, bir konuyu, düşünceyi veya amaçları kabul ettirmek amacıyla coşkulu ve etkili bir dil kullanılarak yapılan konuşmalardır. Nutuk aynı zamanda hazırlıklı konuşma türüne de girmektedir. Bu tür konuşmalarda hatibin hitabet becerileri, sözleri etkili bir şekilde kullanması, tonlama, vurgu, sesin uygun kullanımı ve beden dilinin etkili bir şekilde kullanılması büyük önem […]
Stephane Mallarme Kimdir Hayatı Stéphane Mallarmé, 18 Mart 1842’de Paris’te doğan ve 9 Eylül 1898’de Paris yakınlarındaki Valvins’de vefat eden, sembolizm akımının öncü Fransız şairlerinden biridir. Eğitimine Sens Lisesi’nde yatılı olarak devam etti ve burada Edgar Allan Poe’nun eserlerini anlayabilmek için İngilizce öğrenmeye başladı. 1863 yılında İngiltere’ye giderek İngilizce öğretmenliği dalında yeterlilik belgesi aldı. Fransa’ya […]
Natüralizm Nedir Ne Demektir Kısaca Natüralizm, realizmin bir devamıdır ve 1870’lerden sonra özellikle tiyatro ve roman alanlarında Darwinci doğa yöntemine dayalı olarak gelişen edebi akımlardan biridir. Natüralizm terim, “Nature-doğa” kelimesinden gelir ve “doğalcılık” olarak da adlandırılır. Kelimenin kökeni XVI. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar değişmiştir. Önceleri Tanrı’yı inkar edenlerin doğaya her şeyi atfettiği bir sistem olarak […]
Realizm Nedir Kelime Kökeni Hakkında Kısaca Bilgi Fransızca “Réalité-Réalisme” kökenli bir kelime olan “Realizm” terimi, “gerçek” kelimesinden türetilmiştir ve edebiyat teriminde “Gerçekçilik” olarak da ifade edilir. Felsefede “gerçek”, “düşünülen, tasarlanan veya hayal edilen şeylere karşıt olarak var olan” olarak tanımlanır. Bu, varlığın insan zihninden geçip bozulmamış hali anlamına gelir. Genel bir bakış açısıyla edebi akımlar […]
Romantizm Nedir Ne Demektir Romantizm, Avrupa’da klasisizme uzun bir süre tepki olarak gelişen bir akım olarak ortaya çıkar. Bu akım, insanların sadece mantıkları değil, duygusal yönleriyle de ilgilenir ve sıkı kurallara dayalı klasisizme karşı bir özgürlük arayışıdır. Romantizm akımı, özellikle fantastik ve duygusal içerikli eserleri tanımlamak için kullanılmış ve “romantizm” terimi modern anlamıyla ilk kez […]
Tragedya (Trajedi) Nedir Ne Demektir Klasik tragedya, özellikle Pierre Corneille ve Jean Racine gibi yazarlar tarafından sahneye taşınan bir sanat formudur. Aslında trajedi, insanların zayıf yönlerini, özellikle de tutkularını ve bu tutkuların yol açabileceği zararları vurgulayarak toplumu düzeltme amacını taşır. Karakterler sıklıkla tutkularına yenik düşerler, delirirler, başkalarına zarar verirler ya da intihar ederler. Ancak bu […]
Klasisizm Akımı Nedir Ne Demektir Klasisizm, edebiyatta Yunan ve Roma antik sanatlarının temel alındığı ve tarihselci bir yaklaşımı benimseyen bir estetik anlayışıdır. Orta Çağ alışkanlıkları ile Rönesans Dönemi’nin etkileri altında, özellikle Rabelais ve Montaigne gibi hümanist bakış açısına sahip yazarlar, antik Yunan ve Roma kültürünü hem koruyup hem de bu mirası hümanist bir zeminde değerlendirmişlerdir. […]
Hümanizm Akımı Nedir Ne Demektir Hümanizm, Orta Çağ’ın sonunda Avrupa’yı etkileyen büyük krizlerin, Yüzyıl Savaşları, salgın hastalıklar ve kıtlıklar gibi felaketlerin ardından XV. ve XVI. yüzyıllarda Avrupa’da ortaya çıkan yeni bir entelektüel yaklaşım ve yaşam biçimini ifade eder. Hümanizm, XIV. yüzyılda İtalya’da doğdu ve XVI. yüzyılda Avrupa genelinde yaygınlaştı. Temel olarak Antik Yunan ve Latin […]
Orhun Yazıtları (Kök Türk Anıtları) Hakkında Kısaca Bilgi Kök Türk Kitabeleri Türkçenin bilinen yazılı ilk örnekleridir. 8. yüzyılda dikilen bu yazıtlar Göktürklere aittir. Türk edebiyatının ilk yazılı metinleridir. “Türk” adının geçtiği ilk metinlerdir. Anıtlar; yazılı olduğu için Türk dilinin, Göktürklerin tarihinden söz ettiği için Türk tarihinin, idarecilerin halka hitabı söz konusu olduğu için hitabet sanatının […]
Güzel Sanatlar Kaça Ayrılır Sanatları kullandıkları malzemeye göre sınıflandırabiliriz. Buna göre güzel sanatların geleneksel sınıflandırması içinde üç temel sanat biçimi vardır: 1. İşitsel (Fonetik) Sanatlar İşitsel (Fonetik) Sanatlar, sesten hareketle şekillenen bir sanat dalıdır. Bu kategoride yer alan sanatlar, malzemesini seslerden alır ve dilin şifreli ifade biçimi olan yazıya kadar geniş bir yelpazeye yayılır. Edebiyat […]
Anlatıcı Nedir Ne Demektir Anlatıcının rolü, edebiyat eserlerinde olayları okura aktaran kişi olarak karşımıza çıkar. Bu noktada, eserin yazarı gerçek bir kişi iken anlatıcı, soyut bir figürdür. Başka bir deyişle, anlatıcı ile yazar aynı kişi değildir; yazar, eserini oluştururken anlatıcıyı hayal eder ve bu soyut karakter aracılığıyla hikayeyi okuyucuya sunar. Bu anlamda, anlatıcı edebiyatın gizemli […]
Eğitsel içerikler, dili sanatsal amaçlarla kullanmanın ötesinde bir rol üstlenir ve genellikle bireylerin düşüncelerini dönüştürmeyi, bilgi sağlamayı ve okuyucuyu düşünmeye sevk etmeyi hedefler. “Öğretici metinler“, gerçekliğe dayalı olup, kurmaca ögeler içermezler ve geniş bir yelpazede konuları kapsarlar. Öğretici metinler, okuyucuya somut bilgiler sunar, aydınlatır ve belirli bir konuda farkındalık yaratmayı amaçlar. Bu tür yazılar, genelde […]
Edebiyatın Toplum Hayatındaki Yeri Edebiyat ile Toplum Bağlantısı Bireylerin fikirlerini, hislerini ve hayal dünyalarını estetik bir biçimde okuyucuya iletme sanatına “edebiyat” demek mümkündür. İnsana ait fikirler, hisler ve hayaller, insanı diğer canlılardan ayıran en temel özellikleridir. Bireyler, toplumu meydana getiren temel yapı taşlarıdır ve bu nedenle bireylerin fikirleri, hisleri ve hayal dünyaları, içerisinde yaşadıkları sosyal […]
Edebiyat ile Psikoloji İlişkisi Edebiyat ile psikoloji birbirilerine oldukça yakın iki alandır. Her ikisi de insan yaşamını, insanın iç dünyasını anlamaya çalışır. Psikoloji bilimi bazen bir edebî eserdeki kişinin ruhsal yaşamını irdelemeye çalışır bazen de sanatçılar psikolojiden yararlanarak eserlerini oluştururlar. Örneklerde de görüldüğü gibi edebiyat ile psikoloji ilişkisine baktığımızda iç içe girmiş iki alan olduğunu […]
Edebiyat ve Sanat Akımları Arasındaki İlişki Bir milletin tarih boyunca yaşadığı deneyimler, çeşitli düşünce akımlarının oluşmasına yol açar. Sanatın evriminde, yönetim biçimleri, toplumsal değişimler, bilimsel ilerlemeler ve daha birçok faktör, sanat akımlarının doğuşunda etkili olmuştur. Bu düşünce akımları, bir milletin yaşam tarzını ve devlet yapısını temelden etkiler. İşte bu etkilenme, edebi eserler üzerinde de açıkça […]
İslamiyet Öncesi Sözlü Edebiyatın Özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde ■ Yazının henüz kullanılmadığı dönem olarak bilinen bu dönemde, iletişim ve bilginin aktarımı sözlü olarak gerçekleştirilmiştir. Yazının olmadığı için, sözlü ürünler söz ve ezgiyle hayat bulmuştur. ■ Sözlü edebiyatın kökenleri, mitolojik dönemde oluşmaya başlamıştır. İnsanların doğa, tanrılar, kahramanlar ve evren hakkında anlatılarla birbirlerini eğlendirmesi, bilgilendirmesi ve kültürel […]