Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler

Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler (Kıstaslar) Nelerdir Sosyal hayattaki gelişmeler ve değişimler, edebiyatı derinden etkileyen önemli bir faktördür. Öncelikle “edebiyat nedir” sorusunu yanıtlamalıyız: Bir toplumun yaşam biçiminin, düşüncelerinin ve duygularının yazıya ya da söze dökülmüş halidir. Türkler, tarih boyunca farklı coğrafyalarda varlık göstermiş ve çeşitli dil ve kültürlerle etkileşimde bulunmuştur. Bu etkileşimler, Türk dili ve […]

Atabet’ül-Hakayık ve Yazarı Edip Ahmet Yükneki

Atabet’ül-Hakayık Hakkında Kısaca Bilgi 12. yüzyılda Edip Ahmed Yükneki tarafından kaleme alınmış olan Hakikatlerin Eşiği anlamına gelen bu eser, Sipehsalar Mehmet Bey’e sunulmuştur. 12. yüzyılın ilk yarısında yazılmış, ayet ve hadislerden yararlanılarak oluşturulmuş manzum bir ahlak ve öğüt kitabı, nasihatnamedir. Eserin başında yer alan Allah’ın, peygamberin, dört halifenin ve Emir-i Azam Muhammed İspehsalar Beg’in methi […]

Kutadgu Bilig Yazarı Yusuf Has Hacip

Kutadgu Bilig Konusu Önemi Özellikleri Hakkında Kısa Bilgi Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinden sonra XI. yüzyılda ortaya konulan ilk mesnevi türünde eser, Yusuf Has Hacip’in tahminen 1070 yılında yazdığı “Kutadgu Bilig” adlı eserdir. Bu eser Karahanlılar’ın hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur. Kitap mutluluk veren bilgi anlamına gelir. Kitabın giriş kısmında Yusuf Has Hacib, okuyana kutlu olsun […]

Divan-ı Hikmet Ahmet Yesevi

Divân-ı Hikmet Önemi Konusu Özellikleri Hakkında Kısa Bilgi Ahmed Yesevi’nin 12. yüzyılda halka İslamiyet’i öğretmek amacıyla söylediği şiirlere hikmet, bu şiirlerin toplandığı esere Divân-ı Hikmet adı verilir. Hikmetler, dinî-tasavvufi şiirlerdir. 12. yüzyılda büyük Türk mutasavvıf Ahmet Yesevi’nin öğretisini yaymak için söylediği şiirleri içeren bir eserdir. 144 hikmet, 1 münacattan oluşur. 2009’da yeni bulunanlarla hikmet sayısı […]

Türk Edebiyatının Dönemleri

Türk Edebiyatının Dönemleri Nelerdir Türk edebiyatının evrimini anlamak için, edebiyat tarihini ana dönemlere ayırmak, tarihsel süreçlerin gereksinimlerine uygun bir yaklaşımı zorunlu kılar. Türk tarihi, sadece edebiyatın değil, aynı zamanda diğer sosyal kurumların incelenmesi açısından da üç ana döneme ayrılır: A. İslamlıktan Önceki Türk Edebiyatı: Türk edebiyatının ilk dönemi, İslâmiyet öncesi dönemde şekillenmiştir. Bu dönemde, Türklerin […]

Dini Tasavvufi Türk Halk Şiiri (Tekke Şiiri)

Dini-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır. İslâmiyet’in kökleşip yayılmasında büyük etkisi olan tasavvuf, zamanla edebî eserlerde de işlenmiş, din ve tasavvuf, edebiyat aracılığıyla yayılmaya çalışılmıştır. Dini Tasavvufi Türk edebiyatına tekke edebiyatı da denir. Dini Tasavvufi Türk Halk Şiiri (Tekke Edebiyatı) Genel Özelikleri * Anadolu’da 13. yüzyıldan itibaren gelişen halk edebiyatının bir koludur. […]

Sultan Veled

Mevlana’nın oğlu olan sanatçı, yaşamı boyunca Mevlevilik tarikatını sistemleştirmeye, yaymaya çalışmıştır. Türkçe şiirler de yazmış bir tasavvuf şairidir. Mesnevi tarzıyla Farsça yazdığı bu eserlerinden İbtidânâme Mevlânâ’nın hayatını, Mevlânâ aşıklarının ilk inançlarını gösteren ilk mesnevisidir. Sanatçı Rebâb-nâme adlı eserinde nazım ve nesri bir arada kullanmış; öğütlerden, Allah’ın sırlarından, Kur’an ayetlerinden ve tarikatın gereği olan hususlardan bahsetmiştir. […]

Olay Çevresinde Oluşan Metinler

Anadolu’nun fethi ve Müslümanlaştırılması için savaşan alperen ve gazilerin gösterdikleri kahramanlıklar, Anadolu’da daha XII. yüzyılda Türk destan geleneğinin dini tasavvufi motiflerle yenilenerek sürdürülmesini sağlayan bir ortam hazırlamıştır. Bu ortamda oluşan eserler Battalname, Danişmentname, Saltukname, Hamzaname ve Dede Korkut Hikayeleridir. ROMAN Olmuş ya da olması mümkün olayları ayrıntıya inerek anlatan uzun yazı türüdür. Birden fazla olay […]

Kişisel Hayat Çevresinde Oluşan Metinler

Kişisel Hayat Çevresinde Oluşan Metinler: GÜNLÜK (Günce – Jurnal) Bir kimsenin yaşadığı olayları günü gününe yazmasıyla oluşan yazı türüdür. Eski edebiyatta adı, ruznamedir. İlk günlük örneği Direktör Ali Bey’in Seyahat Jurnali’dir. ANI (Hatıra) Kişinin ya kendi yaşadıklarını ya da tanık olduklarını anlattığı yazılardır, günlükler gibi yazarın tanıklığına dayanır. GEZİ YAZISI (Seyahatname) Bir kimsenin gezip gördüğü […]

Mevlana Celaleddin-i Rumi

Mevlana Celaleddin-i Rumi Hayatı Şiirleri Kişiliği (1207-1273) 13. yüzyıl sanatçısıdır. Mevlana, büyük bir mutasavvıf, şair, bilgin, düşünür olan sanatçının asıl adı Muhammed, lakabı Celalleddin-i Rumi’dir. Sanatçı, şiirlerinde Şems, Şems-i Tebrîzî, Hâmûş ifadelerini de mahlas olarak sıkça kullanmıştır. Yapıtlarında tasavvuf düşüncesini işleyen santçının hayatındaki dönüm noktalarından biri Şems-i Tebrîzî ile tanışmasıdır. Ölümü “Şeb-i arus”a (düğün gecesine) […]

Tasavvuf Şiiri Nazım Şekilleri

Türk edebiyatındaki tekke şiirinde görülen ve dinsel içerikli konuları işleyen ilahi, hikmet, nefes, deme, nutuk, şathiye gibi ürünler nazım biçimlerinden değil birer nazım türüdür. Koşma tipi nazım biçimiyle ve genellikle hecenin 7, 8 ve 11 ’li kalıplarıyla söylenir. Dörtlük sayısı 3 ve 7’dir. İlahi nefes ve demeler bestelenelerek söylenir. Uyak düzeni abab / cccb / […]

Nazım Birimi

Nazım Birimi Nedir Ne Demektir Kısaca Bilgi Şiiri oluşturan mısra gruplarına nazım birimi denir. Şiirin yapı taşlarından biridir. Nazım birimi şiir içindeki mısraların kümelenmesinden meydana gelir ve nazım şekilleri de bunlara göre belirlenir. Bu kümede bulunan mısraların sayısına göre de adlar alır. Nazım birimi, bir şiirin veya metnin düzenlenmiş birimlerinden biridir. Şiirlerde, nazım birimi genellikle […]