Ziya Paşa Kimdir Hayatı Eserleri Kişiliği Hakkında Kısaca Bilgi
Ziya Paşa, Tanzimat Edebiyatı’nın eski ile yeni arasında bocalayan toplumcu bir yazarıdır. Bu yüzden Ziya Paşa‘ya “ikilem şairi” denir. Hece ölçüsüyle yazdığı şiirleri de vardır, genellikle aruz ölçüsünü kullanmıştır. Dilde sadeleşmeyi savunmasına rağmen Arapça ve Farsça sözcüklerle yüklü bir dil kullanmıştır. Bağdatlı Ruhi’yi örnek olarak yazdığı terkibibent ve terciibent nazım şekilleriyle ün kazanmıştır. Özellikle felsefi konuları işleyen, insan ve kainatın sırlarını çözmeye çalışan sanatçının özdeyiş niteliği kazanan birçok beyti vardır. Namık Kemal’le birlikte yurt dışında çıkarılan ilk gazete olan “Hürriyet”i yayımlamıştır. Fransız yazarlar Montesquieu, J.J.Rousseau, Voltaire’nin devrimci düşüncelerinin etkisinde kalarak birçok makalesinde ve şiirinde zulme, haksızlığa, gericiliğe şiddetle karşı çıkmıştır. Şiir, makale, hiciv, yergi, mizah, antoloji, röportaj, edebiyat tarihi gibi türlerde eser vermiştir.
Ziya Paşa’nın Eserleri
Makale: Şiir ve İnşa
Antoloji:
Harabat: Eserin en önemli yanı manzum bir edebiyat tarihi olarak nitelendirilebilecek olan ön sözüdür. Dokuz bölümden oluşan ön sözde Ziya Paşa dil, edebiyat ve şair hakkındaki görüşlerini anlatır. Şiir ve İnşa makalesinde edebiyatın Arapça ve Farsça boyunduruğunda anlaşılamaz hale geldiğini söylemesi ve yeni edebiyatı savunmasına karşın Flarabat ön sözünde Osmanlıcanın Arapça ve Farsça ile zenginleştiğini savunur, divan edebiyatını över. Bu övgü Namık Kemal ile aralarında bir bozulmaya sebebiyet vermiştir. Buna karşı Namık Kemal de Tahrib-i Harabat adında bir eser yazmıştır. Bu karşıtlık, dönem aydınlarında bulunan Doğu-Batı ikiliğini yansıtması açısından önemlidir.
Hiciv:
Zafernâme: Nazım-nesir karışık bir eserdir. Mizah türündedir. Dönemin sadrazamı Ali Paşa’yı eleştirir. Kaside, tahmis ve şerh olmak üzere üç bölümden oluşur.
Anı:
Defter-i Amal: Anı türündedir. Çocukluk anılarını anlattığı bu eserinde J.J.Rousseau’nun eserlerinden esinlenerek yazmıştır.
Röportaj:
Rüya: Edebiyatımızda ilk mülakat örneğidir. Rüyada padişahla görüşmesini anlatır. Karşılıklı konuşma biçiminde yazılmıştır.
Şiir
Eş’ar-ı Ziya: Şairin kendi yazdığı şiirlerinin bulunduğu şiir kitabıdır. Ölümünden sonra yayımlanmıştır.
Terkibibent: Bağdatlı Ruhi’nin terkibibendine yazılan bir naziredir.
Terciibent: Felsefi ve dini konuları işlemiştir.
Çeviriler: Engizisyon Tarihi, Endülüs Tarihi, Veraset Mektupları, Emile